روابط متقابل ایران و کانادا بعد از پایان تحریم ها
خوشبختانه طی هفته های گذشته خبرهای خوشی در مورد از سرگیری روابط ایران و کانادا به گوش می رسد که این نوید را به هموطنان می دهد که بازگشایی سفارت خانه ها نزدیک است این امر از به هدر رفتن زمان و پول متقاضیان ورود به کانادا در مکاتبه، انگشت نگاری، پیکاپ و ویزا می کاهد. روزنامه کانادایی «گلوب اند میل» به عنوان پرتیراژترین روزنامه ملی و دومین روزنامه از نظر تعداد تیراژ روزانه پس از «تورنتو استار» در مطلبی نوشت: صادرکنندگان کانادایی از تصمیم دولت لیبرال این کشور برای لغو شماری از تحریم های ایران استقبال خواهند کرد، اما به نظر می رسد برای عادی سازی روابط با جمهوری اسلامی به زمان بیشتری نیاز باشد،روابط دیپلماتیک ایران و کانادا از سال ۲۰۱۱ و در پی تصمیم یک‌طرفه دولت استیون هارپر برای بستن سفارت کانادا در تهران، قطع شد. اما چه چیزی باعث این تغییر رویکرد مثبت شده است:
عامل اول به تغییرات قدرت در کانادا بر می‌گردد. دولت لیبرال جاستین‌ترودو که اخیرا قدرت را به دست گرفته برخلاف دولت قبلی محافظه‌کاران که دیدگاه تک‌بعدی به دنیا داشتند و متاثر از محافل محافظه‌کار آمریکایی بودند و نه تنها روابط با ایران، بلکه فضاهای اقتصادی را که می‌توانست به بهبود وضعیت اقتصادی کانادا منجر شود، بسته بودند. با پیروزی لیبرال‌ها تصمیم گرفته شد تا کانادا مجددا مناسبات اقتصادی خود را با دنیا گسترش دهد. در مبارزات انتخاباتی به این موضوع اشاره شده بود. نکته دیگر اینکه حضور چند ایرانی در پارلمان کانادا و به‌طور کلی گرایش چند فرهنگی دولت جدید لیبرال‌ها باعث شد تا اتاوا میل به ارتقای روابط با ایران را در دستور کار خود قرار دهد.
عامل دوم که اهمیت بیشتری دارد به تاثیرپذیری کانادا از سیاست‌های عمومی آمریکا و بریتانیا در نظام بین‌الملل برمیگردد. در واقع با توجه به لغو تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا و عملیاتی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در فاز اجرایی از یک طرف و ارتقای روابط ایران با اتحادیه اروپا و سفر وزیر امور خارجه ایران به لندن و سخنرانی در پارلمان انگلیس که به گشایش در بخش کنسولی در هفته‌های آینده منجر خواهد شد، می‌توان گفت که اتاوا نیز متاثر از چنین فضایی دست به این اقدام برای برقراری تماس‌ها با ایران زده است.
عامل سوم هم به مسائل اقتصادی برمیگردد. در زمان محافظه‌کارها، کانادا با بیکاری و بحران اقتصادی روبه‌رو شد که دلیل آن نیز تصمیمات تک بعدی دولت هارپر بود. تصمیم برای عقب نماندن از رقبای بین‌المللی در دولت جدید لیبرال‌ها باعث شده تا تقویت اقتصادی در دستور کار دولت قرار بگیرد. بنابراین این سه عامل باعث شده تا دولت کانادا تحریم هایش علیه ایران را لغو کند و زمینه برای ارتقای سطح مناسبات و تبادل سفیر هم فراهم شود.
استفان دیون، وزیر امورخارجه کانادا، پس از اجرایی شدن برجام و لغو تحریم‌های هسته‌ای آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران، روز جمعه خبر لغو تحریم‌های کشورش علیه تهران را اعلام کرد. طبق بیانیه دولت کانادا، ممنوعیت خدمات مالی، واردات و صادرات علیه ایران برداشته خواهند شد تا امکان همکاری‌های اقتصادی مجدد کنترل شده با این کشور فراهم شود. این خبر خوبی برای شرکت‌های کانادایی مانند شرکت هواپیماسازی بمباردیه است که از صادرات هواپیما یا قطعات به ایران سود خواهد برد. به گفته مایرز، بخش‌های زیرساخت، نفت، کشاورزی، پزشکی و غذایی هم از برداشته شدن تحریم‌ها نفع خواهند برد. وزیر امورخارجه کانادا هفته گذشته گفته بود اگر ایرباس می‌تواند به ایران هواپیما بفروشد باید شرکت بمباردیه هم اجازه صادرات به این کشور را داشته باشد. وی عنوان کرده بود: مخالفت محافظه‌کاران کانادا با برداشته شدن تحریم‌ها به ایرباس کمک کرده است نه به بمباردیه. برخی از فعالان اقتصادی معتقدند بهتر است ایران در زمینه داروسازی با کانادا به تفاهم برسد؛ چراکه این کشور درخصوص داروسازی پیشرفتهای زیادی داشته است. به اعتقاد آنها پس از قطع روابط دو کشور، تجارت ایران با کانادا از سطح یک میلیارد و 500 میلیون دلار ناگهان به 300 میلیون دلار کاهش پیدا کرد. از سوی دیگر، برخی از کارشناسان تجارت می‌گویند کانادا ماشین‌آلات صنعتی با تکنولوژی بالا دارد و از مواد اولیه و تکنولوژی‌های پیشرفتهای هم برخوردار است. آنچه از شنیده‌ها بر می‌آید حاکی از اعزام یک هیات ایرانی به کانادا در اواخر اردیبهشت‌ماه سال 95 همزمان با برگزاری یک نمایشگاه دراین کشور است. در این سفر بازرگانان ایرانی در تلاش هستند تا هیاتی هم از کانادا به ایران دعوت کنند تا از نزدیک مسائل و مشکلات موجود بررسی شود. به گفته بازرگانان ایرانی، مبادلات ایران و کانادا عمدتا مواد اولیه صنعتی و تکنولوژی است. با توجه به اینکه ماشین‌آلات صنایع ایران نیز فرسوده هستند، می‌توان این را فرصتی برای نوسازی ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی کشور قلمداد کرد. جنرال‌موتورز یکی از شرکت‌هایی است که ماشین‌آلات سنگین صنعتی دارد؛ از این‌رو می‌توان نیاز به واردات ماشین‌آلات سنگین با تکنولوژی بالا را از این شرکت تامین کرد.
همچنین فعالان اقتصادی اعتقاد دارند: کانادا به محصولات کشاورزی ایران نیاز دارد. به‌طور مثال، ایران تولیدات مازاد شکر دارد و اگر بتواند شکر مازاد را به کانادا صادر کند، اتفاق خوبی در عرصه تجارت رخ می‌دهد. در زمینه صادرات محصولات پایین‌دستی و بالادستی پتروشیمی نیز فرصت‌های بسیاری پیش روی ایران است و باید تلاش شود مبادلات تجاری سال آینده ایران و کانادا به یک میلیارد دلار برسد. کانادا، یکی از اعضای سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) و گروه ۸(G8) است. این کشور دارای اقتصاد آزاد است که نسبت به ایالات‌متحده وابستگی بیشتری به دولت دارد، ولی مداخلات اقتصادی دولتی آن کمتر از اکثر کشورهای اروپایی است. در قرن گذشته رشد تاثیرگذار بخش‌های خدماتی، معدن، کارخانه‌ها، باعث شد که اقتصاد این کشور که وابستگی زیادی به اقتصاد مناطق روستایی داشت به اقتصاد شهری و صنعتی، تغییر یابد. همانند دیگر کشورهای جهان اول، اقتصاد کانادا، با صنایع خدماتی اداره می‌شود. سه‌چهارم کانادایی‌ها در بخش خدمات مشغول به کارند. این کشور از نظر اهمیت دادن به بخش صنایع پایه با دیگر کشورهای جهان اول تفاوت‌هایی دارد و دو صنعت نفت خام و چوب‌بری هم در این کشور جزو مهم‌ترین صنایع به حساب می‌آید.
کانادا یکی از معدود کشورهای پیشرفتهای است که صادرکننده انرژی در جهان است. کانادا دارای ذخایر وسیعی از گاز طبیعی در سواحل شرق و منابع بزرگ گاز و نفت در آلبرتا است و نیز در همسایگی آن بریتیش کلمبیا و ساسکاچوان قرار دارد. در منطقه وسیع اتاباسکا تارسندز، ذخایر نفت و گاز فراوان است که با استخراج آنها کانادا به دومین کشور دارای ذخایر نفت و گاز در جهان بعد از عربستان سعودی تبدیل شده‌است. در برخی استان‌های کانادا همچون کبک، بریتیش کلمبیا، نیوفولد و لابرادور، انتاریو و مانیتوبا، انرژی الکتریکی ارزان است و از آنجا که به ضرر محیط زیست نیست، استفاده گسترده‌ای از آن می‌شود.
آمارها نشان می‌دهد در این کشور بیش از 160 هزار نفر ایرانی زندگی می‌کنند و با در نظر گرفتن این تعداد ایرانی، می‌توان متوجه شد در سال‌هایی که روابط ایران و کانادا به سردی گرایید تمام ایرانیان مقیم کانادا هم با مشکل انتقال پول مواجه شدند. با این حال پس از لغو تحریم‌های کانادا علیه ایران کارشناسان پیشنهاد می‌دهند می‌توان از سرمایه ایرانی‌های ساکن کانادا در توسعه صنایع کشور استفاده کرد. کارشناسان معتقدند حجم مبادلات تجاری ایران و کانادا چندان حجم مهمی نیست و واردات ایران از کانادا آنقدر چشمگیر نیست اما مهم‌ترین موضوع این است که تغییر و تحولات روابط بین‌المللی پیش‌رو و سناریوهای مرتبط با شرکای استراتژیک قدرت‌های بزرگ آینده در نظام بین‌المللی آینده جهانی و هندسه آینده قدرت ایجاب می‌کند که در آینده همگرایی میان محور کانادا، ژاپن، کره جنوبی، تهران و استرالیا افزایش پیدا کند.
قرار دارد که صنعت اتومبیل‌سازی در آن اهمیت خاصی دارد. شرکت‌های داروسازی معروفی نیز در کانادا مشغول به کار هستند و این کشور به لحاظ بازار دارو هشتمین بازار بزرگ جهان را داراست. فروش این بازار 2درصد فروش کل جهان است. پس از چین، آمریکا و اسپانیا، بازار داروی کانادا چهارمین رشد سریع را در میان بازارهای دارویی جهان دارد و رشد ثابتی را در پیش گرفته است.
این کشور همچنین یکی از عرضه‌کنندگان اصلی محصولات کشاورزی است که منطقه استپ این کشور یکی از مهم‌ترین صادرکنندگان غلات مثل گندم و انواع دیگر در دنیا است. کانادا بزرگ‌ترین تولیدکننده اورانیوم و روی و بسیاری از محصولات منابع طبیعی، مثل طلا، نیکل، آلومینیوم وسرب است. همچنین دارای بخش صنایع نسبتا بزرگی است که در کبک وانتاریو جنوبی
کانادا وابستگی بالایی به بخش تجارت بین‌المللی خصوصا تجارت با ایالات‌متحده دارد. قرارداد تجارت آزاد U.S – کانادا(FTA)، در سال ۱۹۸۹ و قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی (NAFTA) که مکزیک هم جزو آن می‌شد، باعث افزایش قابل‌توجهی در برقراری مناسبات اقتصادی و تجاری با ایالات‌متحده شد. از سال ۲۰۰۱، کانادا موفق شد که از رکود اقتصادی فاصله بگیرد و از نظر کارکرد امور اقتصادی در میان اعضای گروه ۸ همچنان بهترین باقی بماند. کانادا بزرگ‌ترین صادرکننده نفت به آمریکا است. شرکت بمباردیه اروسپیس، (Bombardier Aerospace) شرکت هوافضای کانادایی است، که به‌عنوان شرکت تابعه‌ای از گروه بمباردیه، در زمینه طراحی و تولید انواع هواگردها و ارائه خدمات مهندسی هوافضا فعالیت می‌کند و پس از شرکت هواپیماهای تجاری بوئینگ و ایرباس، سومین تولیدکننده هواگرد در جهان به‌شمار می‌آید. این شرکت چندملیتی که اکنون مقر اصلی آن در شهر مونترال کانادا قرار دارد، تولیدکننده پیشتاز در صنایع هواپیماسازی، تجهیزات دفاعی، نظامی و ساخت قطار در جهان است. این شرکت در سال 1942 در کبک کانادا تاسیس شده و حالا در فهرست 500 شرکت بزرگ جهان قرار دارد. سهام این شرکت در بورس تورنتو معامله می‌شود. تعداد کارکنان این شرکت بزرگ نزدیک به 700 هزار نفر است. این شرکت در پی لغو تحریم‌های ایران برای همکاری و فروش ناوگان هوایی خود به کشورمان ابراز آمادگی کرده است.
عامل اول به تغییرات قدرت در کانادا بر می‌گردد. دولت لیبرال جاستین‌ترودو که اخیرا قدرت را به دست گرفته برخلاف دولت قبلی محافظه‌کاران که دیدگاه تک‌بعدی به دنیا داشتند و متاثر از محافل محافظه‌کار آمریکایی بودند و نه تنها روابط با ایران، بلکه فضاهای اقتصادی را که می‌توانست به بهبود وضعیت اقتصادی کانادا منجر شود، بسته بودند. با پیروزی لیبرال‌ها تصمیم گرفته شد تا کانادا مجددا مناسبات اقتصادی خود را با دنیا گسترش دهد. در مبارزات انتخاباتی به این موضوع اشاره شده بود. نکته دیگر اینکه حضور چند ایرانی در پارلمان کانادا و به‌طور کلی گرایش چند فرهنگی دولت جدید لیبرال‌ها باعث شد تا اتاوا میل به ارتقای روابط با ایران را در دستور کار خود قرار دهد.
عامل دوم که اهمیت بیشتری دارد به تاثیرپذیری کانادا از سیاست‌های عمومی آمریکا و بریتانیا در نظام بین‌الملل برمیگردد. در واقع با توجه به لغو تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا و عملیاتی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در فاز اجرایی از یک طرف و ارتقای روابط ایران با اتحادیه اروپا و سفر وزیر امور خارجه ایران به لندن و سخنرانی در پارلمان انگلیس که به گشایش در بخش کنسولی در هفته‌های آینده منجر خواهد شد، می‌توان گفت که اتاوا نیز متاثر از چنین فضایی دست به این اقدام برای برقراری تماس‌ها با ایران زده است.
عامل سوم هم به مسائل اقتصادی برمیگردد. در زمان محافظه‌کارها، کانادا با بیکاری و بحران اقتصادی روبه‌رو شد که دلیل آن نیز تصمیمات تک بعدی دولت هارپر بود. تصمیم برای عقب نماندن از رقبای بین‌المللی در دولت جدید لیبرال‌ها باعث شده تا تقویت اقتصادی در دستور کار دولت قرار بگیرد. بنابراین این سه عامل باعث شده تا دولت کانادا تحریم هایش علیه ایران را لغو کند و زمینه برای ارتقای سطح مناسبات و تبادل سفیر هم فراهم شود.
استفان دیون، وزیر امورخارجه کانادا، پس از اجرایی شدن برجام و لغو تحریم‌های هسته‌ای آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران، روز جمعه خبر لغو تحریم‌های کشورش علیه تهران را اعلام کرد. طبق بیانیه دولت کانادا، ممنوعیت خدمات مالی، واردات و صادرات علیه ایران برداشته خواهند شد تا امکان همکاری‌های اقتصادی مجدد کنترل شده با این کشور فراهم شود. این خبر خوبی برای شرکت‌های کانادایی مانند شرکت هواپیماسازی بمباردیه است که از صادرات هواپیما یا قطعات به ایران سود خواهد برد. به گفته مایرز، بخش‌های زیرساخت، نفت، کشاورزی، پزشکی و غذایی هم از برداشته شدن تحریم‌ها نفع خواهند برد. وزیر امورخارجه کانادا هفته گذشته گفته بود اگر ایرباس می‌تواند به ایران هواپیما بفروشد باید شرکت بمباردیه هم اجازه صادرات به این کشور را داشته باشد. وی عنوان کرده بود: مخالفت محافظه‌کاران کانادا با برداشته شدن تحریم‌ها به ایرباس کمک کرده است نه به بمباردیه. برخی از فعالان اقتصادی معتقدند بهتر است ایران در زمینه داروسازی با کانادا به تفاهم برسد؛ چراکه این کشور درخصوص داروسازی پیشرفتهای زیادی داشته است. به اعتقاد آنها پس از قطع روابط دو کشور، تجارت ایران با کانادا از سطح یک میلیارد و 500 میلیون دلار ناگهان به 300 میلیون دلار کاهش پیدا کرد. از سوی دیگر، برخی از کارشناسان تجارت می‌گویند کانادا ماشین‌آلات صنعتی با تکنولوژی بالا دارد و از مواد اولیه و تکنولوژی‌های پیشرفتهای هم برخوردار است. آنچه از شنیده‌ها بر می‌آید حاکی از اعزام یک هیات ایرانی به کانادا در اواخر اردیبهشت‌ماه سال 95 همزمان با برگزاری یک نمایشگاه دراین کشور است. در این سفر بازرگانان ایرانی در تلاش هستند تا هیاتی هم از کانادا به ایران دعوت کنند تا از نزدیک مسائل و مشکلات موجود بررسی شود. به گفته بازرگانان ایرانی، مبادلات ایران و کانادا عمدتا مواد اولیه صنعتی و تکنولوژی است. با توجه به اینکه ماشین‌آلات صنایع ایران نیز فرسوده هستند، می‌توان این را فرصتی برای نوسازی ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی کشور قلمداد کرد. جنرال‌موتورز یکی از شرکت‌هایی است که ماشین‌آلات سنگین صنعتی دارد؛ از این‌رو می‌توان نیاز به واردات ماشین‌آلات سنگین با تکنولوژی بالا را از این شرکت تامین کرد.
همچنین فعالان اقتصادی اعتقاد دارند: کانادا به محصولات کشاورزی ایران نیاز دارد. به‌طور مثال، ایران تولیدات مازاد شکر دارد و اگر بتواند شکر مازاد را به کانادا صادر کند، اتفاق خوبی در عرصه تجارت رخ می‌دهد. در زمینه صادرات محصولات پایین‌دستی و بالادستی پتروشیمی نیز فرصت‌های بسیاری پیش روی ایران است و باید تلاش شود مبادلات تجاری سال آینده ایران و کانادا به یک میلیارد دلار برسد. کانادا، یکی از اعضای سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) و گروه ۸(G8) است. این کشور دارای اقتصاد آزاد است که نسبت به ایالات‌متحده وابستگی بیشتری به دولت دارد، ولی مداخلات اقتصادی دولتی آن کمتر از اکثر کشورهای اروپایی است. در قرن گذشته رشد تاثیرگذار بخش‌های خدماتی، معدن، کارخانه‌ها، باعث شد که اقتصاد این کشور که وابستگی زیادی به اقتصاد مناطق روستایی داشت به اقتصاد شهری و صنعتی، تغییر یابد. همانند دیگر کشورهای جهان اول، اقتصاد کانادا، با صنایع خدماتی اداره می‌شود. سه‌چهارم کانادایی‌ها در بخش خدمات مشغول به کارند. این کشور از نظر اهمیت دادن به بخش صنایع پایه با دیگر کشورهای جهان اول تفاوت‌هایی دارد و دو صنعت نفت خام و چوب‌بری هم در این کشور جزو مهم‌ترین صنایع به حساب می‌آید.
کانادا یکی از معدود کشورهای پیشرفتهای است که صادرکننده انرژی در جهان است. کانادا دارای ذخایر وسیعی از گاز طبیعی در سواحل شرق و منابع بزرگ گاز و نفت در آلبرتا است و نیز در همسایگی آن بریتیش کلمبیا و ساسکاچوان قرار دارد. در منطقه وسیع اتاباسکا تارسندز، ذخایر نفت و گاز فراوان است که با استخراج آنها کانادا به دومین کشور دارای ذخایر نفت و گاز در جهان بعد از عربستان سعودی تبدیل شده‌است. در برخی استان‌های کانادا همچون کبک، بریتیش کلمبیا، نیوفولد و لابرادور، انتاریو و مانیتوبا، انرژی الکتریکی ارزان است و از آنجا که به ضرر محیط زیست نیست، استفاده گسترده‌ای از آن می‌شود.
آمارها نشان می‌دهد در این کشور بیش از 160 هزار نفر ایرانی زندگی می‌کنند و با در نظر گرفتن این تعداد ایرانی، می‌توان متوجه شد در سال‌هایی که روابط ایران و کانادا به سردی گرایید تمام ایرانیان مقیم کانادا هم با مشکل انتقال پول مواجه شدند. با این حال پس از لغو تحریم‌های کانادا علیه ایران کارشناسان پیشنهاد می‌دهند می‌توان از سرمایه ایرانی‌های ساکن کانادا در توسعه صنایع کشور استفاده کرد. کارشناسان معتقدند حجم مبادلات تجاری ایران و کانادا چندان حجم مهمی نیست و واردات ایران از کانادا آنقدر چشمگیر نیست اما مهم‌ترین موضوع این است که تغییر و تحولات روابط بین‌المللی پیش‌رو و سناریوهای مرتبط با شرکای استراتژیک قدرت‌های بزرگ آینده در نظام بین‌المللی آینده جهانی و هندسه آینده قدرت ایجاب می‌کند که در آینده همگرایی میان محور کانادا، ژاپن، کره جنوبی، تهران و استرالیا افزایش پیدا کند.
قرار دارد که صنعت اتومبیل‌سازی در آن اهمیت خاصی دارد. شرکت‌های داروسازی معروفی نیز در کانادا مشغول به کار هستند و این کشور به لحاظ بازار دارو هشتمین بازار بزرگ جهان را داراست. فروش این بازار 2درصد فروش کل جهان است. پس از چین، آمریکا و اسپانیا، بازار داروی کانادا چهارمین رشد سریع را در میان بازارهای دارویی جهان دارد و رشد ثابتی را در پیش گرفته است.
این کشور همچنین یکی از عرضه‌کنندگان اصلی محصولات کشاورزی است که منطقه استپ این کشور یکی از مهم‌ترین صادرکنندگان غلات مثل گندم و انواع دیگر در دنیا است. کانادا بزرگ‌ترین تولیدکننده اورانیوم و روی و بسیاری از محصولات منابع طبیعی، مثل طلا، نیکل، آلومینیوم وسرب است. همچنین دارای بخش صنایع نسبتا بزرگی است که در کبک وانتاریو جنوبی
کانادا وابستگی بالایی به بخش تجارت بین‌المللی خصوصا تجارت با ایالات‌متحده دارد. قرارداد تجارت آزاد U.S – کانادا(FTA)، در سال ۱۹۸۹ و قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی (NAFTA) که مکزیک هم جزو آن می‌شد، باعث افزایش قابل‌توجهی در برقراری مناسبات اقتصادی و تجاری با ایالات‌متحده شد. از سال ۲۰۰۱، کانادا موفق شد که از رکود اقتصادی فاصله بگیرد و از نظر کارکرد امور اقتصادی در میان اعضای گروه ۸ همچنان بهترین باقی بماند. کانادا بزرگ‌ترین صادرکننده نفت به آمریکا است. شرکت بمباردیه اروسپیس، (Bombardier Aerospace) شرکت هوافضای کانادایی است، که به‌عنوان شرکت تابعه‌ای از گروه بمباردیه، در زمینه طراحی و تولید انواع هواگردها و ارائه خدمات مهندسی هوافضا فعالیت می‌کند و پس از شرکت هواپیماهای تجاری بوئینگ و ایرباس، سومین تولیدکننده هواگرد در جهان به‌شمار می‌آید. این شرکت چندملیتی که اکنون مقر اصلی آن در شهر مونترال کانادا قرار دارد، تولیدکننده پیشتاز در صنایع هواپیماسازی، تجهیزات دفاعی، نظامی و ساخت قطار در جهان است. این شرکت در سال 1942 در کبک کانادا تاسیس شده و حالا در فهرست 500 شرکت بزرگ جهان قرار دارد. سهام این شرکت در بورس تورنتو معامله می‌شود. تعداد کارکنان این شرکت بزرگ نزدیک به 700 هزار نفر است. این شرکت در پی لغو تحریم‌های ایران برای همکاری و فروش ناوگان هوایی خود به کشورمان ابراز آمادگی کرده است.
