روابط تجاری ایران و ترکیه

ترکیه یکی از همسایه‌های ایران می‌باشد که مرز مشترک بین این دو کشور به 560 کیلومتر رسیده و حدودا 400 سال این مرز بدون تغییر باقی مانده است. به علت نزدیکی این دو کشور، روابط تجاری ایران و ترکیه از وضعیت خوبی برخوردار بوده و درحال افزایش می‌باشد. علاوه بر وجود سفارت ترکیه در تهران، کنسولگری‌های ترکیه در شهرهای تبریز، ارومیه و مشهد نیز وجود دارند. درمقابل علاوه بر وجود سفارت ایران در آنکارا، کنسولگری‌های ایران در شهرهای استانبول، ترابزون، ارزروم نیز واقع شده‌اند.

روابط ایران و ترکیه بخاطر وجود قوانین دوطرفه مانند دخالت نکردن درامور داخلی، احترام متقابل و همسایگی خوب رو به رشد است. طی جلساتی که بین سران هردو کشور در هرساله برگزار می‌شود، روابط تجاری و سیاسی بین ایران و ترکیه تحکیم شده و مزایای بیشتری برای شهروندان هر دو کشور نیز به دنبال دارد. به علت استحکام این روابط تجاری بین ایران و ترکیه و فعال بودن آن، انتظار می‌رود حجم معادلات بین دو کشور به 30 میلیارد دلار در سال برسد.

هر دو کشور دارای 80 میلیون نفر جمعیت هستند. این تعداد، پتانسیل بالای روابط اقتصادی بین ترکیه و ایران را نشان می‌دهد و اینکه با توسعه‌های بیشتر در زمینه‌های انرژی، گردشگری، تدارکات و تولید مشترک، می‌توان اقتصاد هر دو کشور را رونق بخشید.

درحال حاضر واردکننده‌های اصلی به ایران، شامل کشورهای چین، هند، کره جنوبی و ترکیه می‌باشند. بیشترین حجم صادرات ترکیه به ایران را طلا، پروفیل فولادی، محصولات مربوط به خودرو، فیبر کربن و وسائل نقلیه زمینی تشکیل می‌دهند. درمقابل، واردات ترکیه از ایران، مواد اولیه خام، گاز طبیعی، پلاستیک در اشکال اولیه، فلزات (غیر از آهن) و مواد شیمیایی ارگانیک را شامل می‌شود.

یکی از بخش‌های عمده روابط تجاری ایران و ترکیه را گردشگری تشکیل می‌دهد. از آنجایی که سفر به کشور ترکیه، نیازی به ویزا ندارد، تعداد گردشگرانی که هنگام تعطیلات به این کشور سفر می‌کنند، رقم بالایی است. در سال 2015، حدود 1.7 میلیون نفر و در سال بعد 1.65 میلیون گردشگر ایرانی به ترکیه سفر داشتند.

ایران و ترکیه دارای کمیسیون مشترک اقتصادی (Joint Economic Committee) یا به اختصار JEC برای ارتقا و افزایش مبادلات تجاری بین این دو کشور تشکیل شده و هرساله نشست‌هایی در رابطه با موضوعاتی از این قبیل، برگزار می‌کنند.

روابط ایران و ترکیه همیشه دارای وضعیت خوبی نبوده و در طی تاریخ مدام درحال تغییر بوده است. در سال‌های اخیر این روابط رو به رشد بوده، اما در اواسط ژوئیه سال 2017، به علت وقوع برخی تخلفات در صادرات محصولات ترکیه به ایران، کمیسیون مشترک همکاری ایران و ترکیه، برای جلوگیری از ادامه این تخلفات تصمیم گرفت پیش از صادرات محصولات مصرفی از ترکیه به ایران، باید به تأیید کنسولگری ایران در ترکیه برسند. در مقابل، گمرک ترکیه برای ورود محصولات پتروشیمی شرکت‌های ایرانی به ترکیه، طلب یک گواهی تأییدشده توسط کنسولگری ترکیه در ایران نموده است. از آنجایی که محصولات پتروشیمی بیشترین درآمد ارزی غیر نفتی ایران را تشکیل می‌دهد، این موضوع به نقطه‌ای منفی در روابط تجاری ایران و ترکیه تبدیل شده است.

همچنین دولت ترکیه برای تأمین امنیت داخلی درحال احداث دیواری به عرض دو و ارتفاع سه متر مانند مرز مشترکش با سوریه است. این دیوار قرار است مانع هرگونه تردد گروه‌های مختلف بین دو کشور و قاچاق کالا و انسان شود. این طرح از آنجاییکه مانع از ورود کالای قاچاق از ترکیه به ایران می‌شود، با استقبال و واکنش مثبت از سوی ایران مواجه شد.